ﺳﻨﮓﺷﻨﺎﺳﯽ آذرﯾﻦ
سنگ آذرین و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً %25 از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﯿﻦ را در ﺑﺮﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و در ﻗﺴﻤﺖ داﺧﻠﯽ زﻣﯿﻦ ﮔﺴﺘﺮش آنﻫﺎ ﺣﺪود %95 اﺳﺖ.
ماگما:
ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺬاب و داﻏﯽ ﮐﻪ از ذوب ﺳﻨﮓﻫﺎ در درون زﻣﯿﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﻨﺪ و از ﮐﺎﻧﯽﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﯿﻠﯿﮑﺎﺗﻪ، ﺑﺨﺎر آب و co2 و ﮔﺎزﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.
- ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرﯾﻦ را ﯾﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس رواﺑﻂ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ و ﺑﻠﻮرﻫﺎي آن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ 3 ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
1- دروﻧﯽ : (Plutonic) در ﻋﻤﻖ زﻣﯿﻦ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه ﺑﻠﻮرﻫﺎ 5mm < x (داﻧﻪدرﺷﺖ) و بین 1 تا 5 میلیمتر (داﻧﻪﻣﺘﻮﺳﻂ) اﺳﺖ.
2- ﻧﯿﻤﻪ عمیق : (Hypabyssal) در ﻋﻤﻖ ﮐﻢ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺷﺪه و میانگین اﻧﺪازه ﺑﻠﻮرﻫﺎي آن ﺑﻪ 0/5mm ﺗﺎ 1 ﻣﯽرﺳﺪ.
3- آﺗﺶﻓﺸﺎﻧﯽ : (Volcanic) اﯾﻦ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﻮران ﻣﻮاد ﻣﺬاب در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه ﺑﻠﻮرﻫﺎي آن ﻫﺎ کوچکتر از mm 0/5 اﺳﺖ.
ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرﯾﻦ:
ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﯾﮏ سنگ آذرین ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﯽﮔﺮدد ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ اﺻﻄﻼﺣﺎً Norm ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ.
- در اﺛﺮ ﺗﺠﺰﯾﻪ اﮐﺴﯿﺪﻫﺎي ﻣﻬﻢ Si Ti, Fe,Ca, K,Na, Mg, Al, ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد.
- ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﮐﺴﯿﺪﻫﺎي ﺗﺸﮑﯿﻞدﻫﻨﺪه آن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً %48 از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﯿﻦ از اﮐﺴﯿﮋن، 27% از ﺳﯿﻠﯿﺲ و 8% از آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و ﻣﺎﺑﻘﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻤﺘﺮي در ﺳﻨﮓﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ.
ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرآواري ﯾﺎ ﭘﯿﺮو ﮐﻼﺳﺘﯿﮑﯽ:
ﺳﻨﮓﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ رﺳﻮﺑﯽ _ آذرﯾﻦ :
ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ آﺗﺶﻓﺸﺎﻧﯽ از درون زﻣﯿﻦ ﺑﺎﻻ آﻣﺪه و در ﻣﺤﯿﻂ درﯾﺎﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺣﺮارت ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ و در ﻣﺤﯿﻂ آﺑﯽ ﺗﻪﻧﺸﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺳﯿﻤﺎن Si ﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪه و ﺑﺎﻓﺖ آذرآواري ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ.
ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﯿﺮوﮐﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺷﮑﻞ و اﻧﺪازه ﻗﻄﻌﺎت ﭘﯿﺮوﮐﻼﺳﺖ :
ﻧﮑﺘﻪ :
- ﮐﻨﮕﻠﻮﻣﺮا : ﻗﻄﻌﺎت ﮔﺮاول
- آﮔﻠﻮﻣﺮا : ﻗﻄﻌﺎت آﺗﺶﻓﺸﺎﻧﯽ
- ﻓﻨﮕﻠﻮﻣﺮا : رﺳﻮﺑﺎت رود ﻓﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﻧﺪ
ﻣﯿﮕﻤﺎﺗﯿﺖ:
در سرزمین های دگرگونی ناحیه ای و در درجات بالای دگرگونی بر اثر آناتکسی یا ذوب بخشی میگماتیت تشکیل می شود. در میگماتیت سه بخش قابل تشخیص است: رگه های روشن یا لوکوسم، گنیس میزبان یا مزوسم و نوارهای تیره تر یا ملانوسم. لوکوسم محصولات ذوب بخشی منجمد شده و متشکل از کوارتز و فلدسپار هستند؛ مزوسم سنگ منبع که هنوز ذوب نشده و ملانوسم باقی مانده جامد پس از خروج مذاب هستند.
ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻫﻢﺧﻮن ﯾﺎ ﮐﻮﻣﺎﮔﻤﺎﺗﯿﮏ:
ﮐﺎﻧﯽﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻧﻮع ﻣﺎﮔﻤﺎي آن ﯾﮑﺴﺎن وﻟﯽ ﻋﻤﻖ ﺗﺸﮑﯿﻞ (و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎﻓﺖ) آنﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.
ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﺎﮔﻤﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﯿﺰان ﮔﺎزﻫﺎ:
1- ﻫﯿﭙﻮﻣﺎﮔﻤﺎ: ﺣﺎوي ﮔﺎز ﻓﺮاوان
2- ﭘﯿﺮوﻣﺎﮔﻤﺎ: ﭘﺮ ﮔﺎز و ﮐﻒ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﺎزﻫﺎي آزاد ﺷﺪه ﺑﺪون ﺧﺮوج از ﻣﺎﮔﻤﺎ
3- اﭘﯽ ﻣﺎﮔﻤﺎ: ﻓﻘﯿﺮ از ﮔﺎز
پتروگرافی سنگ های آذرین
سنگ آذرین اﺳﯿﺪي (دروﻧﯽ) :
ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦ: دﻻﯾﻞ آﻟﮑﺎﻟﻦ ﺑﻮدن آن؛ وﺟﻮد ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت ﻓﺮاوان، وﺟﻮد ﻧﻔﻠﯿﻦ و ﻟﻮﺳﯿﺖ در ﺑﺎزاﻟﺘﻬﺎ،وﺟﻮد ﭘﯿﺮوﮐﺴﻦ ﺳﺪﯾﻢ دار ارژﯾﻦ ﯾﺎ آﮐﻤﯿﺖ و آﻣﻔﯿﺒﻮل ﺳﺪﯾﻢ دار رﺑﮑﯿﺖ ﭘﺲ در ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦﮐﻮارﺗﺰ – ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت آﻟﮑﺎﻟﻦ و موسکوویت ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺑﻮده و ﺑﺎﻓﺖ داﻧﻪدرﺷﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ 2 ﮔﺮوه Na و Li دار – K دار ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﺮوه ﺳﺪﯾﻢ و ﻟﯿﺘﯿﻢ دار ﺗﻮرﻣﺎﻟﯿﻦ ﺷﻔﺎف و ﺑﺮﯾﻞ داراي ارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
- ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﯾﺎ ﮐﺎﻟﮏ آﻟﮑﺎﻟﻦ: Qtz + Mus + F + Plg
- ﮔﺮاﻧﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦ: ﻓﻘﯿﺮ از Ca Mg, ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺎﻗﺪ Mus اﺳﺖ.
- ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ: ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ وﻟﯽ ﻓﺎﻗﺪ :Mus
ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺖ P lg>Or
ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﻣﻮﻧﺰوﻧﯿﺘﯽ Plg=Or
ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﺳﺎب آﻟﮑﺎﻟﻦ Plg<Or
- ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺖ: ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮاﻧﯿﺖ وﻟﯽ Plg>F
- ﺗﻮﻧﺎﻟﯿﺖ: %10 > ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت آﻟﮑﺎﻟﻦ دارد (ﻧﻮﻋﯽ ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺖ)
- ﺗﺮوﻧﺠﻤﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺘﯽ ﻓﺎﻗﺪ ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت
- ﮔﺮاﯾﺰن: ﮔﺮاﻧﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﮑﺎي آن ﻟﭙﯿﺪوﻟﯿﺖ (ﻣﯿﮑﺎي ﺑﻨﻔﺶ ﻟﯿﺘﯿﻢ دار) اﺳﺖ.
- ﺷﺎرﻧﻮﮐﯿﺖ ﯾﺎ ﭼﺎرﻧﻮﮐﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯿﮏ آن ﻫﯿﭙﺮﺳﺘﻦ اﺳﺖ.
- ﭘﻠﻮﻣﺎزﯾﺖ: دﯾﻮرﯾﺖ ﮐﻮارﺗﺰدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
- ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﺳﺎﮐﺎروﺋﯿﺪ: ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﮐﺎﻟﮏ آﻟﮑﺎﻟﻦ رﯾﺰﺑﻠﻮر
- آداﻣﻠﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﮐﺎﻟﮏ آﻟﮑﺎﻟﻦ ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻮز + اﻟﯿﮕﻮﮐﻼز + Bio Hbl+ + ﮐﺎﻧﯽﻫﺎي ﺗﯿﺮه.
- ﻟﻮﮐﺴﻮﻟﯿﺎﻧﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦ ﺣﺎوي ﺑﻠﻮرﻫﺎي ﺗﻮرﻣﺎﻟﯿﻦ ﺑﻪﺻﻮرت اﺳﻔﺮوﻟﯿﺘﯽ.
