ﺳﻨﮓﺷﻨﺎﺳﯽ آذرﯾﻦ

سنگ آذرین و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً %25 از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﯿﻦ را در ﺑﺮﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و در ﻗﺴﻤﺖ داﺧﻠﯽ زﻣﯿﻦ ﮔﺴﺘﺮش آنﻫﺎ ﺣﺪود %95 اﺳﺖ.

ماگما:

ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﺬاب و داﻏﯽ ﮐﻪ از ذوب ﺳﻨﮓﻫﺎ در درون زﻣﯿﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﻨﺪ و از ﮐﺎﻧﯽﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﯿﻠﯿﮑﺎﺗﻪ، ﺑﺨﺎر آب و co2 و ﮔﺎزﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.

  • ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرﯾﻦ را ﯾﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس رواﺑﻂ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ و ﺑﻠﻮرﻫﺎي آن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ 3 ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.

1- دروﻧﯽ : (Plutonic) در ﻋﻤﻖ زﻣﯿﻦ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه ﺑﻠﻮرﻫﺎ  5mm < x  (داﻧﻪدرﺷﺖ)  و بین 1 تا 5 میلیمتر (داﻧﻪﻣﺘﻮﺳﻂ) اﺳﺖ.

2- ﻧﯿﻤﻪ عمیق : (Hypabyssal) در ﻋﻤﻖ ﮐﻢ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﺷﺪه و میانگین اﻧﺪازه ﺑﻠﻮرﻫﺎي آن ﺑﻪ 0/5mm ﺗﺎ 1 ﻣﯽرﺳﺪ.

3- آﺗﺶﻓﺸﺎﻧﯽ : (Volcanic) اﯾﻦ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﻮران ﻣﻮاد ﻣﺬاب در ﺳﻄﺢ  زﻣﯿﻦ  ﺗﺸﮑﯿﻞ  ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ  ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ اﻧﺪازه ﺑﻠﻮرﻫﺎي آن ﻫﺎ کوچکتر از mm 0/5  اﺳﺖ.

ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرﯾﻦ:

ﻫﻨﮕﺎﻣﯽﮐﻪ ﯾﮏ سنگ آذرین ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﯽﮔﺮدد ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ اﺻﻄﻼﺣﺎً Norm ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ.

  • در اﺛﺮ ﺗﺠﺰﯾﻪ اﮐﺴﯿﺪﻫﺎي ﻣﻬﻢ Si Ti, Fe,Ca, K,Na, Mg, Al, ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد.
  • ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ و اﮐﺴﯿﺪﻫﺎي ﺗﺸﮑﯿﻞدﻫﻨﺪه آن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً %48 از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﯿﻦ از اﮐﺴﯿﮋن، 27% از ﺳﯿﻠﯿﺲ و  8% از آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و ﻣﺎﺑﻘﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﮐﻤﺘﺮي در ﺳﻨﮓﻫﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ.

ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرآواري ﯾﺎ ﭘﯿﺮو ﮐﻼﺳﺘﯿﮑﯽ:

ﺳﻨﮓﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ رﺳﻮﺑﯽ _ آذرﯾﻦ :

ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ آﺗﺶﻓﺸﺎﻧﯽ از درون زﻣﯿﻦ ﺑﺎﻻ آﻣﺪه و در ﻣﺤﯿﻂ درﯾﺎﯾﯽ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺣﺮارت ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ و در ﻣﺤﯿﻂ آﺑﯽ ﺗﻪﻧﺸﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺳﯿﻤﺎن Si ﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪه و ﺑﺎﻓﺖ آذرآواري ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ.

ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﺳﻨﮓﻫﺎي ﭘﯿﺮوﮐﻼﺳﺘﯿﮑﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺷﮑﻞ و اﻧﺪازه ﻗﻄﻌﺎت ﭘﯿﺮوﮐﻼﺳﺖ :

سنگ های آذرین

ﻧﮑﺘﻪ :

  • ﮐﻨﮕﻠﻮﻣﺮا : ﻗﻄﻌﺎت ﮔﺮاول
  • آﮔﻠﻮﻣﺮا   : ﻗﻄﻌﺎت آﺗﺶﻓﺸﺎﻧﯽ
  • ﻓﻨﮕﻠﻮﻣﺮا  : رﺳﻮﺑﺎت رود ﻓﺼﻠﯽ ﮐﻪ   ﺳﺨﺖ ﺷﺪه اﻧﺪ

ﻣﯿﮕﻤﺎﺗﯿﺖ:

در سرزمین های دگرگونی ناحیه ای و در درجات بالای دگرگونی بر اثر آناتکسی یا ذوب بخشی میگماتیت تشکیل می شود. در میگماتیت سه بخش قابل تشخیص است: رگه های روشن یا لوکوسم، گنیس میزبان یا مزوسم و نوارهای تیره تر یا ملانوسم. لوکوسم محصولات ذوب بخشی منجمد شده و متشکل از کوارتز و فلدسپار هستند؛ مزوسم سنگ منبع که هنوز ذوب نشده و ملانوسم باقی مانده جامد پس از خروج مذاب هستند.

ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻫﻢﺧﻮن ﯾﺎ ﮐﻮﻣﺎﮔﻤﺎﺗﯿﮏ:

ﮐﺎﻧﯽﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻧﻮع ﻣﺎﮔﻤﺎي آن ﯾﮑﺴﺎن وﻟﯽ ﻋﻤﻖ ﺗﺸﮑﯿﻞ (و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎﻓﺖ) آنﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.

ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﺎﮔﻤﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﯿﺰان ﮔﺎزﻫﺎ:

1- ﻫﯿﭙﻮﻣﺎﮔﻤﺎ: ﺣﺎوي ﮔﺎز ﻓﺮاوان

2- ﯿﺮوﻣﺎﮔﻤﺎ: ﭘﺮ ﮔﺎز و ﮐﻒ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﺎزﻫﺎي آزاد ﺷﺪه ﺑﺪون ﺧﺮوج از ﻣﺎﮔﻤﺎ

3- اﭘﯽ ﻣﺎﮔﻤﺎ: ﻓﻘﯿﺮ از ﮔﺎز

 

پتروگرافی سنگ های آذرین

 سنگ آذرین اﺳﯿي (دروﯽ) :

ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦ: دﻻﯾﻞ آﻟﮑﺎﻟﻦ ﺑﻮدن آن؛ وﺟﻮد ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت ﻓﺮاوان، وﺟﻮد ﻧﻔﻠﯿﻦ و ﻟﻮﺳﯿﺖ در ﺑﺎزاﻟﺘﻬﺎ،وﺟﻮد ﭘﯿﺮوﮐﺴﻦ ﺳﺪﯾﻢ دار ارژﯾﻦ ﯾﺎ آﮐﻤﯿﺖ و آﻣﻔﯿﺒﻮل ﺳﺪﯾﻢ دار رﺑﮑﯿﺖ ﭘﺲ در ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦﮐﻮارﺗﺰ – ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت آﻟﮑﺎﻟﻦ و موسکوویت ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺑﻮده و ﺑﺎﻓﺖ داﻧﻪدرﺷﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ 2 ﮔﺮوه Na و Li دار – K دار ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﮔﺮوه ﺳﺪﯾﻢ و ﻟﯿﺘﯿﻢ دار ﺗﻮرﻣﺎﻟﯿﻦ ﺷﻔﺎف و ﺑﺮﯾﻞ داراي ارزش اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.

      • ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﯾﺎ ﮐﺎﻟﮏ آﻟﮑﺎﻟﻦ: Qtz + Mus + F + Plg
      • ﮔﺮاﻧﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦ: ﻓﻘﯿﺮ از Ca Mg, ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺎﻗﺪ Mus اﺳﺖ.
      • ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ: ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﮕﻤﺎﺗﯿﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ وﻟﯽ ﻓﺎﻗﺪ :Mus

ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺖ P lg>Or

ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﻣﻮﻧﺰوﻧﯿﺘﯽ  Plg=Or

ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﺳﺎب آﻟﮑﺎﻟﻦ  Plg<Or

      • ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺖ: ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮاﻧﯿﺖ وﻟﯽ Plg>F
      • ﺗﻮﻧﺎﻟﯿﺖ: %10 > ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت آﻟﮑﺎﻟﻦ دارد (ﻧﻮﻋﯽ ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺖ)
      • ﺗﺮوﻧﺠﻤﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﻮدﯾﻮرﯾﺘﯽ ﻓﺎﻗﺪ ﻓﻠﺪﺳﭙﺎت
      • ﮔﺮاﯾﺰن: ﮔﺮاﻧﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﮑﺎي آن ﻟﭙﯿﺪوﻟﯿﺖ (ﻣﯿﮑﺎي ﺑﻨﻔﺶ ﻟﯿﺘﯿﻢ دار) اﺳﺖ.
      • ﺷﺎرﻧﻮﮐﯿﺖ ﯾﺎ ﭼﺎرﻧﻮﮐﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯿﮏ آن ﻫﯿﭙﺮﺳﺘﻦ اﺳﺖ.
      • ﭘﻠﻮﻣﺎزﯾﺖ: دﯾﻮرﯾﺖ ﮐﻮارﺗﺰدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
      • ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﺳﺎﮐﺎروﺋﯿﺪ: ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﮐﺎﻟﮏ آﻟﮑﺎﻟﻦ رﯾﺰﺑﻠﻮر
      • آداﻣﻠﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﯿﺖ ﮐﺎﻟﮏ آﻟﮑﺎﻟﻦ ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻮز + اﻟﯿﮕﻮﮐﻼز + Bio Hbl+ + ﮐﺎﻧﯽﻫﺎي ﺗﯿﺮه.
      • ﻟﻮﮐﺴﻮﻟﯿﺎﻧﯿﺖ: ﮔﺮاﻧﯿﺖ آﻟﮑﺎﻟﻦ ﺣﺎوي ﺑﻠﻮرﻫﺎي ﺗﻮرﻣﺎﻟﯿﻦ ﺑﻪﺻﻮرت اﺳﻔﺮوﻟﯿﺘﯽ.

سنگ آذرین بیرونی ( داسیت )

طبقه بندی سنگ های آذرین

پترو گرافی سنگ های آذرین